Ngô Tộc

NGÔ ĐỨC KẾ (1878 - 1929),
Việt Nam Chí sỹ, hiệu Tập Xuyên, con trai Tham tri Ngô Huệ Liên, cháu Cử nhân Ngô Phùng, anh Ngô Đức Diễn, thuộc chi 9 họ Ngô Trảo Nha Thạch Hà, vào đời 34 dòng Ngô Nước. Năm 23 tuổi đỗ Tiến sĩ (1901) nhưng không ra làm quan mà đi làm cách mạng chống thực dân Pháp. Ông tham gia phong trào Duy Tân (1908), bị thực dân Pháp bắt và kết án “giảo giam hậu” (giam lại để sau treo cổ). Sau đó được giảm án xuống chung thân đày ra Côn Đảo. Năm 1921, ông được ra tù, trở về đất liền. Pháp và Nam triều dụ ông nếu chịu “tạ tội” thì chúng sẽ cho phục hồi học vị Tiến sĩ và cho ra làm quan. Nhưng ông một mực từ chối, mà hoạt động công khai trên mặt trận văn hóa chống lại kẻ thù.
Từng làm chủ bút báo Hữu Thanh. Báo bị đóng cửa (1926), ông lại  lập  nhà  xuất  bản  Giác  Quần thư xã, xuất bản một số sách tiến bộ. Đến cuối năm 1929, ông bị bệnh và mất trong cảnh nghèo nàn thanh bạch. Mộ táng ở Tương Mai.
Năm 1992, đích tôn của ông là GS - TS Ngô Đức Thọ cùng họ tộc và chính quyền địa phương cải táng, đưa ông về an nghỉ trên Đồi Nghèn, trong khu Di tích lịch sử văn hóa của dòng họ.
Tác phẩm chữ Hán có: Thiên nhiên học hiệu ký, Thái Nguyên thất nhật quang phục ký, Thi tù thảo, Tập Xuyên di thảo, Đông Tây vĩ nhân, Phan Tây Hồ di cảo,…