Kỷ niệm 445 năm ngày sinh Danh nhân Ngô Phúc Vạn
Thứ bảy - 06/08/2022 07:02
Ngày 5 tháng 8 năm 2022, Đảng ủy, HĐND, Ủy ban Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Nghèn huyện Can Lộc, Hà tĩnh phối hợp với họ Ngô Trảo Nha long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 445 năm ngày sinh, 370 năm ngày mất danh nhân Ngô Phúc Vạn và 30 năm nhà thờ Tổ được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia.
Hội đồng họ Ngô Viêt nam cử đoàn do Đại Sứ Ngô Quang Xuân, Phó Chủ tịch Hội đồng làm trưởng đoàn cùng một số thành viên đến dự lễ. Câu lạc bộ Doanh nhân họ Ngô Việt Nam, Câu lạc bộ Tuổi trẻ họ Ngô Việt Nam, Hội đồng họ Ngô Một số tỉnh, thành phố: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Thanh Hóa; các dòng họ: Tam Sơn, Vong Nguyệt, Lý Trai và một số chi họ khác đã cử đại diện cùng tham gia đoàn.
Tại buổi lễ, các vị đại biểu và nhân dân được nghe giới thiệu khái quát về thân thế và sự nghiệp, công đức của Tào Quận công cũng như lịch sử hình thành và tồn tại ngôi nhà thờ.
Ngô Phúc Vạn còn có tên là Ngô Phúc Mại, tự Tử Hán, hiệu Huân dương Chân nhân, sinh ngày 24 tháng 8 năm Đinh Sửu 1577 trong một gia đình quý tộc danh tiếng, mất ngày 15 tháng 8 năm Nhâm Thìn 1652. Ông nội ông là Thái bảo Thế quận công Ngô Cảnh Hựu, một dũng tướng có sức khoẻ hơn người. Lớn lên gặp lúc quê hương nhiều trộm cướp, ông tập hợp gia thuộc chiếm cứ huyện nhà (huyện Thiên Lộc – phủ Đức Quang, trấn Nghệ An) người theo ngày một đông. Ông đưa quân vào núi lập trại khẩn hoang luyện quân, chiếm cứ một vùng từ bờ nam sông Lam trở vào đợi thời cơ. Năm 1546 nghe tin vua Lê đặt hành cung ở Vạn Lại (Thọ Xuân - Thanh Hóa) ông đem binh mã gồm 2 nghìn quân, 10 võ tướng 20 ngựa chiến theo Trịnh Kiểm phò vua Lê lập nhiều công trạng. Khi Triều đình luận công khen thưởng, ông được xếp thứ 6 trong các Trung hưng Công thần được phong “Lũy đại công thần dữ quốc đồng hưu”.
Cha ông là Tứ quận công Ngô Phúc Tịnh, một danh tướng nhà Hậu Lê, hai mươi năm phục vụ trong phủ Chúa lên đến ngôi Thượng công được ngồi vào “Nghị sự đường” bàn việc nước.
Ngô Phúc Vạn tướng mạo khôi ngô kỳ vỹ, là một người văn võ toàn tài không chỉ võ nghệ cao cường, thông hiểu binh thư trận pháp mà thánh kinh hiền truyện, thiên văn, địa lý, toán học đều tinh thông. Là một trọng thần, một danh tướng của triều đình Lê - Trịnh, gần 50 năm cầm quân, trải qua bốn triều vua: Lê Thế Tông, Lê Kinh Tông, Lê Thần Tông, Lê Chân Tông. Ông là một tướng tài đánh Đông dẹp Bắc lập nhiều chiến công. Phía Bắc diệt Mạc bắt được vua Càn Thống nhà Mạc là Mạc Kính Cung (1625), phía Nam chống Nguyễn giữ yên bờ cõi, bảo vệ chính đường, khẩn hoang ruộng đất, đưa lại lợi ích cho trăm họ trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động ở nước ta từ cuối thế kỷ XVI đến đầu thế kỷ XVII.
Thời kỳ Trịnh Nguyễn phân tranh, Ngô Phúc Vạn được cử làm Trấn thủ Nghệ An. Ông cùng với con trai Ngô Phúc Thiêm giữ yên bờ cõi, bảo vệ nhân dân yên vui, làm ăn, hưởng thái bình no ấm. Năm sau về triều, Chúa hỏi về tình hình biên giới phía nam, ông nói: “Xin Chúa an tâm, nay cha con tôi còn ở đó, giặc chưa dám dòm ngó châu Hoan, một mai thế sự biến thiên, tôi không thể biết trước được”. Chúa nói : “Cha con ông thực là Xã tắc chi Trảo Nha” (Nanh vuốt của nước nhà). Từ đó xã Đan Liên được đổi thành xã Trảo Nha. Những tên đất tên làng ấy còn còn mãi đến ngày nay!
Ngô Phúc Vạn làm quan đến chức Phó tướng Trung nhuệ Quân doanh, tước Thái Bảo, sắc phong là Tào Quận công. Ông từng được Chúa Trịnh Tráng uỷ thác cầm Kim sách lên điện Đan Trì chủ trì lễ thiết triều được bách quan lạy mừng (1652)
Cả cuộc đời gắn bó với binh nghiệp, lúc về già ông được cấp thực điền 2 ngàn mẫu ruộng từ vùng Thổ Sơn đến Thái Hà (Sơn Lộc ngày nay) gồm 18 trang trại như trại La, trại Am, trại Đoan …; nhà ngói 32 toà, được hưởng lộc 18 xã từ Trảo Nha đến Bích Hội, Bạng Châu, phú quý hào hoa đến là tột bực. Ông đem chia hết cho nhân dân các xã cày cấy làm ăn và giữ hương hoả nhà thờ. Ông về Thái Hà (xã Sơn Lộc - Can Lộc ngày nay) lập am Phúc Quy tu tiên luyện Đạo với Pháp hiệu là Huân Dương Chân Nhân, thông hiểu nho y lý số; nhân dân thường gọi là “Phật Thái Bảo”, khi mất ông được nhân dân địa phương lập đền thờ tại quê nhà. Đền thờ và mộ Tào quận công Ngô Phúc Vạn được xếp hạng Di tích Lịch sử cấp quốc gia năm 1992.
Ông có 7 bà vợ, 25 người con gồm 15 con gái, 10 con trai phân thành 10 chi, làm ăn sinh sống trên cả nước! Con cái, hậu duệ ông đâu cũng phát triển thịnh vượng sản sinh ra nhiều danh nhân trên các lĩnh vực văn hóa, khoa học, lịch sử, quân sự…
Đền thờ Tào Quận công Ngô Phúc Vạn tại thôn Phúc Sơn thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh. Ngày 23/6/1992 Đền thờ được Nhà nước công nhận là di tích lịch sử Quốc gia.
HNVN
Dưới đây là một số hình ảnh
Ngô Tộc
Chia sẻ thành công, kết nối đam mê
