HNVN xin giới thiệu một cách đổi năm Dương lịch ra năm Can – Chi tương đối đơn giản, dễ nhớ, dễ thực hiện để mọi người tham khảo.
Nghiên cứu một sự kiện lịch sử, xem năm sinh, năm mất của một nhân vật hoặc một mốc thời gian nào đó được ghi bằng năm Dương lịch, nhiều khi cần quy đổi ra năm Can – Chi, chúng ta sẽ lúng túng không biết làm thế nào. Hiện có một số cách quy đổi: có thể kẻ bảng rồi làm các phép tính so sánh trị số, có thể tính trên đốt ngón tay…
Dưới đây chúng tôi xin giới thiệu một cách đổi năm Dương lịch ra năm Can – Chi tương đối đơn giản, dễ nhớ, dễ thực hiện để mọi người tham khảo.
Như chúng ta biết, hệ Can – Chi gồm 10 Thiên can và 12 Địa chi (hay nói gọn là 10 Can và 12 Chi). Các Thiên Can, Địa Chi được xếp theo thứ tự sau:
Muốn chuyển năm Dương lịch ra năm Can – Chi ta phải xác định hàng Can và hàng Chi của năm đó.
Đầu tiên, để xác định hàng Can, ta lấy năm Dương lịch trừ (-) 3, kết quả tìm được chia (:) cho 10 rồi tìm số dư. Đối chiếu số dư với số thứ tự hàng Can bên trên sẽ cho ra Can của năm cần tìm. Trường hợp chia hết (hay số dư bằng 0) thì đó là can cuối cùng – Can Quý (Thực ra sau khi trừ 3, nhìn số hàng đơn vị của kết quả, đó chính là số dư cần tìm chứ không cần thực hiên phép tính chia cho 10 nữa).
Tiếp theo, để xác định hàng Chi, sau khi trừ 3, kết quả chia (:) cho 12, tìm số dư, đối chiếu với số thứ tự hàng Chi bên trên sẽ cho ra Chi cần tìm. Trường hợp chia hết (hay số dư bằng 0, hoặc cũng có thể nói số dư bằng 12) thì đó là chi cuối cùng, Chi Hợi.
Một cáh tổng quát:
Năm dương lịch trừ (-) 3;
Kết quả, xem số hàng đơn vị cho hàng Can;
Kết quả chia (:) 12, tìm số dư cho hàng Chi.
Xem một số ví dụ dưới đây
Ví dụ 1: xem năm 938
938 – 3 = 935
Hàng đơn vị là 5, vậy hàng can là Mậu;
935 : 12 = 77, dư 11.
Số dư la11, vậy hàng chi là Tuất.
Như vậy năm 938 là năm Mậu Tuất.
Ví dụ 2: xem năm 1993
1993 – 3 = 1990
Hàng đơn vị là 0, vậy hàng can là Quý;
1990 : 12 = 165, dư 10.
Số dư là 10, vậy hàng chi là Dậu.
Năm 1993 là năm Quý Dậu.
Ví dụ 3: xem năm 2055
2055 – 3 = 2052
Hàng đơn vị là 2, vậy hàng can là Ất;
2052 : 12 = 171, dư 0.
Số dư là 0, vậy hàng chi là Hợi.
Năm 2055 là năm Ất Hợi.
Cần lưu ý, năm Dương lịch thường đến trước năm Âm lịch chứ hai năm không đến cùng nhau, vì vậy các sự kiện xảy ra vào đầu năm Dương lịch lại rơi vào cuối năm Âm lịch trước. Do đó các trường hợp này phải xem xét cụ thể không sẽ bị sai lệch.
Trên đây là một trong những cách đổi năm Dương lịch ra năm Can – Chi, còn cách đổi ngày tháng ra hệ Can – Chi được thực hiện theo những quy tắc khác. Thực tế hiện nay ngoại trừ các nhà phong thủy, tướng số còn ngày tháng theo hệ Can - Chi ít được dùng.
Theo như cách tính của tôi(phương diện cá nhân) thì đơn giản hơn nhiều cho dù có thể không đúng trật tự của Thiên Can: 1. Tôi tính Thiên Can từ Canh cho dễ nhớ vì tương ứng với năm sinh bắt đầu từ đuôi 0. 2.Các Địa Chi giống nhau nhưng khác Thiên Can thì cứ tăng giảm theo bội số của 12 con giáp và áp dụng Thiên Can bắt đầu từ Canh là ra được kết quả.
1. Tôi tính Thiên Can từ Canh cho dễ nhớ vì tương ứng với năm sinh bắt đầu từ đuôi 0.
2.Các Địa Chi giống nhau nhưng khác Thiên Can thì cứ tăng giảm theo bội số của 12 con giáp và áp dụng Thiên Can bắt đầu từ Canh là ra được kết quả.